Derby là gì? Toàn cảnh những trận derby điên rồ bậc nhất lịch sử

Mỗi mùa giải, không hẹn mà gặp, đôi mắt của giới mộ điệu luôn dồn về những trận derby giàu truyền thống ở các giải vô địch hàng đầu châu Âu như derby thành Rome, derby Manchester hay derby Madrid. Dĩ nhiên đó đều là tâm điểm. Hôm nay, cùng tạp chí tructiepbongda giải đáp derby là gì và đến với các trận derby “sặc mùi” thù địch trong lịch sử.

Thuật ngữ Derby là gì trong bóng đá?

Thuật ngữ “Derby” trong bóng đá ám chỉ các trận đấu giữa các đối thủ trong cùng một vùng, một địa phương, một thành phố được biết đến là “trận đấu derby” (hoặc “local derby” hay “derby game” trong tiếng Anh).

Và ở thế giới túc cầu, nơi dành cho sự đấu đá, ganh đua thì đừng mong có chuyện láng giềng tốt. Các trận derby thường diễn ra trong bầu không khí nóng bóng và và dữ dội. Cả hai đội “tham chiến” đều nỗ lực hết mình để giành chiến thắng và làm hài lòng đám đông fan hâm mộ.

Nguồn gốc

Ngày nay, thuật ngữ Derby thường được sử dụng nhiều trong thể thao, đặc biệt là bộ môn bóng đá. Cụm từ được cho xuất phát từ các trận đấu bóng đá Hoàng gia Shrovetide hàng năm tại Ashbourne, Derbyshire, Anh quốc.

Khi đó, hai câu lạc bộ thi đấu là các đội bóng đến từ cùng một thị trấn hoặc thành phố. Bởi vì các trận đấu được diễn ra ở vùng Derbyshire, nước Anh nên cụm từ “derby” cũng từ đó được sử dụng rộng rãi.

Cũng có giả thuyết cho rằng “Derby” có thể bắt nguồn từ một cuộc đua ngựa do Bá tước xứ Derby (Vương quốc Anh) tổ chức vào năm 1780, và từ khoảng năm 1840. Cuộc đua khi đó cũng được đặt tên là Derby.

Tuy nhiên chẳng có gì ngoài những chuyện kể dân gian để nói về thuật ngữ derby là gì mà chúng ta đang tìm hiểu. Ở thời điểm hiện tại, trận derby hay “local derby” đơn giản chỉ là một trận đấu giữa những câu lạc bộ cùng một địa phương.

Ý nghĩa derby là gì?

Những trận derby đôi khi mang đến sức hấp dẫn còn “nóng bỏng” hơn cả trận chung kết ở các giải đấu lớn, bởi sự quyết liệt, căng thẳng mà nó mang lại.

Trong những cuộc đối đầu này, các đội bóng luôn “cháy” hết mình với 100% “công lực”, bởi đó là nơi họ thể hiện lý tưởng và bản sắc của CLB. Thậm chí, có những câu lạc bộ sinh ra là để căm ghét nhau, và dưới đây cùng Xoilac Live điểm qua top những trận derby máu lửa bậc nhất làng túc cầu.

Những trận derby máu lửa nhất – Derby Madrid

Nhắc đến bóng đá xứ đấu bò, giới mộ điệu thường sẽ nghĩ ngay về trận siêu kinh điển El Clasico nhưng để nói về trận derby thành phố kinh điển nhất, ở đó không có chỗ cho Barca mà là hai đại diện của thủ đô Madrid: Real và Atletico.

Tính thù địch, cạnh tranh của cặp đấu này lại càng được nâng lên cấp độ cao hơn khi hai CLB đại diện cho những tầng lớp, tư tưởng văn hóa đối nghịch trong xã hội Tây Ban Nha.

Biệt danh “đội bóng Hoàng gia” nói lên tất cả về Los Blancos. CLB này đại diện cho tầng lớp quý tộc, thượng lưu tại Madrid, được ví như viên ngọc quý trên đỉnh vương miện của nhà vua. Atletico, ngược lại, ra đời và phát triển từ tình yêu của tầng lớp lao động bình dân.

Đương nhiên, giữa giàu có và nghèo đói luôn tồn tại bất công. Lần đầu tiên trận derby thủ đô diễn ra là vào năm năm 1906, tại giải vô địch Madrid. Trong khi trận derby Madrid chính chính thức đầu tiên là vào năm 1928, trong khuôn khổ Cúp Nhà vua, nơi Real giành chiến thắng 3-0.

Tức là cuộc chiến này đã có hơn 100 năm tuổi với tổng cộng 232 trận đấu. Real chiếm ưu thế khi giành 115 chiến thắng, hòa 60 và chỉ thua 57, nhờ vào sức mạnh tài chính vượt trội.

Thuở xưa, khi Real thống trị trời Âu với 5 chức vô địch C1 liên tiếp, Di Stefano vẫn tuyên bố: “Với tôi, đối thủ số một luôn là Atletico. Tôi luôn khát khao đánh bại họ, bởi nếu thua, đó sẽ là thảm họa, thành Madrid sẽ chế nhạo bạn từ quán bar ra đến đường phố”.

Luis Aragones, khi dẫn dắt Atletico, thậm chí đe dọa học trò khi nói về ý nghĩa derby là gì: “Nếu không thắng, tôi sẽ đá đít các anh.” Qua đó để thấy, mối hận thù chưa bao giờ phai nhạt trong những trận derby thủ đô.

Ngày nay, sự căng thẳng, máu lửa của cặp đấu càng trở nên “đậm đặc” khi Atletico thực hiện cú chuyển mình vĩ đại dưới sự dẫn dắt của Diego Simeone.

Từ thế cửa dưới, đội bóng sọc đỏ trắng trở thành đối trọng thách thức ngôi vương của Real và Barca không chỉ tại La Liga mà còn ở đấu trường Champions League.

Xuyên suốt lịch sử cúp C1 châu Âu, chưa một thành phố nào biến trận chung kết Champions League thành câu chuyện riêng. Tuy nhiên, Madrid đã làm điều kỳ diệu đó tới hai lần chỉ trong vòng 3 mùa giải. Đó mới là lý do derby Madrid thu hút và đẳng cấp như vậy.

Sức hấp dẫn của những trận derby là gì cũng thể hiện rõ ở cuộc đối đầu thù địch này. Real theo đuổi vẻ đẹp, với họ, chiến thắng phải đi kèm với sự hào hoa. Atletico, ngược lại, mang đến trận chiến với tinh thần rực lửa, không còn gì để mất. Khi hai phong cách ấy va vào nhau, những cảm xúc và kịch tính sẽ bùng nổ, khó diễn đạt hết bằng lời.

Cuối cùng, derby không thể thiếu những siêu sao. Real có những Vinicius, Rodrygo, Bellingham, Modric,…  Bên phía Atletico là Koke, Morata, Griezmann,…

Những cá nhân xuất sắc ấy sẽ tiếp tục viết thêm những trang sử mới đầy đê mê cho cuốn huyền sử mang tên derby Madrid.

Derby della Madonnina: AC Milan vs Inter

Một trong những trận derby thành phố kinh điển nhất tiếp theo là cuộc đọ sức giữa hai ông lớn AC Milan và Inter.

Sở dĩ, trận cầu này mang tên Derby della Madonnina là để tôn vinh bức tượng vàng của Đức Mẹ trên đỉnh nhà thờ của thành phố Milan. Tên gọi phản ánh đặc trưng của kinh đô thời trang hoa lệ.

Milan cũng là “thủ phủ” khởi nguồn của những xu hướng chiến thuật trứ danh, từ Catenaccio của Helenio Herrera đến khái niệm pressing được biết đến bởi bộ óc thiên tài Arrigo Sacchi.

Cả Inter và Milan đều là những CLB hùng mạnh, giàu truyền thống bậc nhất Italia. Họ cũng từng sở hữu rất nhiều ngôi sao kiệt xuất đã đoạt Quả bóng vàng thế giới.

Thánh địa San Siro, sân nhà chung của hai câu lạc bộ, còn được biết đến với tên gọi Scala del Calcio, được đặt theo tên của Teatro alla Scala (Nhà hát Opera nổi tiếng nhất nước Ý), nơi chỉ những nghệ sĩ tài ba nhất biểu diễn.

Milan cũng là thành phố sở hữu nhiều chức vô địch Champions League (Cúp C1) thứ 2 tại châu Âu, chỉ kém thành Madrid. Tuy nhiên, cả 14 chiếc cúp tai voi danh giá của Madrid đều nằm trong phòng truyền thống của Real Madrid, Atletico chẳng có gì.

Trong khi 10 chức vô địch C1 của Milan được phân bổ khá đều. 7 cúp nằm ở trụ sở của Milan trên đại lộ Portello. 3 chiếc còn lại nằm ở phòng trưng bày Inter trên đường Viale della Liberazione.

Để hiểu về sức nóng của một trận derby là gì, ta có thể quay trở lại mùa giải Champions League 2004/05. Khi đó AC Milan và Inter đối đầu nhau ở vòng tứ kết.

Ở trận lượt về, khi tiền đạo của AC Milan – Andriy Shevchenko ghi bàn nâng tỷ số lên 3-0, những Ultras của Nerazzurri trở nên phẫn nộ và ném hàng loạt pháo sáng xuống sân.

Thủ thành Dida bên phía Rossoneri “ôm trọn” một quả pháo sáng vào đầu, máu đổ “be bét” trên khuôn mặt thủ môn người Brazil, trận đấu buộc phải dừng lại. Cảnh tượng hỗn loạn ngày ấy cho đến nay vẫn mang đến dư vị khó tả, cảm giác hoài niệm đầy kịch tính.

Như vậy là Xoilac TV đã cùng bạn điểm qua hai trận derby diễn ra tại hai thành phố thành công nhất châu Âu, với thành Madrid 14 cúp C1, thành Milan là 10. Vậy nếu đặt lên bàn cân, derby Madrid, derby Milan có quy mô thế nào so với những trận derby cùng thành phố khác ở thế giới bóng đá.

Derby Manchester: Man City vs Man United

Lịch sử chứng kiến không ít lần Man United bị “gã hàng xóm ồn ào” giáng đòn đau ở những trận derby Manchester, nhưng tựu chung lại, nửa đỏ thành Manchester vẫn tỏ ra áp đảo nửa xanh.

Nhưng hơn một thập kỷ trở lại đây, cán cân derby Manchester đã đổi ngôi. Kể từ khi vị tỷ phú dầu mỏ Sheikh Mansour tiếp quản Man City vào năm 2008, quyền lực dường như đã chuyển giao hoàn toàn vào tay The Citizens.

Đội chủ sân Etihad trở thành “kẻ gieo rắc nỗi kinh hoàng” cho Quỷ đỏ khi giành chiến thắng 7 trong 9 trận gặp nhau gần nhất, bao gồm cả trận chung kết mùa trước ở đấu trường FA Cup.

El Superclasico: Boca Juniors vs River Plate

Trận Superclasico Argentina là định nghĩa đầy đủ nhất cho sự náo nhiệt, ồn ào và những xung đột trong một trận derby là gì?

Sự khác biệt về mặt giai cấp khởi nguồn ngay khi cả hai câu lạc bộ được thành lập, trong khi Boca Juniors đại diện cho tầng lớp lao động ở vùng biển thì River Plate, ngược lại, là tiếng nói của giới thượng lưu ở vùng ngoại ô.

Do đó, sự thù địch, căng thẳng giữa 2 đội bóng đã “nhen nhóm” từ rất lâu trong quá khứ, vượt ra khỏi khuôn khổ của một trận bóng đá thông thường.

Thậm chí, hận thù giữa 2 đội bóng có cùng đại bản doanh tại Buenos Aires (thủ đô Argentina) sâu đậm đến mức trận lượt về chung kết Copa Libertadores 2018 giữa họ đã phải chuyển sang Tây Ban Nha thi đấu để tránh bạo lực “leo thang” từ người hâm mộ.

Derby vĩnh cửu: Sao đỏ Belgrade vs Partizan

Khởi nguồn từ năm 1947, trận derby giữa Sao đỏ Belgrade và Partizan mang đúng ý nghĩa của một cuộc chiến thực sự, bởi người thắng sẽ là vua của thành Belgrade.

Đây cũng là hai CLB thống trị hoàn toàn giải VĐQG Serbia khi giành tới 24/25 chức vô địch, trong đó, Sao đỏ Belgrade thậm chí từng lên ngôi tại đấu trường châu Âu (cúp C1) mùa 1990/91.

Tuy nhiên, những vấn đề trên sân thường chỉ là “phần nổi” so với sự khốc liệt trên khắp các khán đài – nơi những Ultras của hai CLB sẵn sàng lao vào nhau và “nói chuyện” bằng nắm đấm.

Derby Paulista: Corinthians vs Palmeiras

Trong khi các trận derby là gì khác trên khắp các thành phố lớn tại xứ sở Samba thường mang tính chất lễ hội, là dịp để ăn mừng thì trận derby Paulista giữa Palmeiras và Corinthians lại được coi là một cuộc chiến thực sự “nghiêm túc”.

Với con số kỷ lục 120.000 cổ động viên đến sân theo dõi, bầu không khí tại derby Paulista hiếm thấy ở bất kỳ đâu khác trên sân cỏ châu Âu.

Mỗi khi diễn ra, các fan hâm mộ trung lập được thưởng thức bữa tiệc bóng đá “thịnh soạn” với pháo hoa, pháo sáng và biểu ngữ đầy tính giải trí, cạnh tranh.

Derby Old Firm: Celtic vs Rangers

Trận derby Old Firm trong quá khứ từng bị hủy hoại bởi vấn nạn bạo lực, hooligan từ các CĐV, đặc biệt là do sự khác biệt về tôn giáo, văn hóa tạo nên mối “thâm thù đại hận”.

Hai đội bóng lớn nhất vùng Glasgow cũng là những đối thủ lớn nhất trong cuộc đua giành ngôi vương Scotland trong suốt chiều dài lịch sử.

Đến nay, Rangers đã có 55 chức VĐQG Scotland, hơn đại kình địch Celtic 2 danh hiệu. Mùa giải năm ngoái 2022/23, Celtic là đội giành chức vô địch, qua đó bảo vệ thành công ngôi vương.

Tựu chung lại khi nói về derby là gì, trận chiến Old Firm hiếm khi thất bại về tính giải trí, cảm xúc, sự kịch tính và cả scandal.

Derby bắc London: Tottenham vs Arsenal

Sự kình địch lâu đời giữa Arsenal và Tottenham ban đầu xuất phát từ việc đại bản doanh của hai đội khá gần nhau, chỉ chưa đầy 6 km.

Với việc Pháo thủ là đội bóng giàu thành tích thứ 3 tại Anh quốc, các Gooners đã nhiều phen làm “bẽ mặt” đám đông fan Gà trống để ăn mừng chiến thắng, nổi bật nhất là khi nâng cao chức vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2003/04 ngay tại sân White Hart Lane (thánh địa trước đây của Tottenham Hotspur).

Rất nhiều ngôi sao bên phía Arsenal còn khiêu khích đối thủ khi hỏi các CĐV Spurs rằng họ có muốn… đổi thành fan Pháo thủ hay không.

Derby El Gran: Sevilla vs Real Betis

Trận đại chiến El Gran Derbi giữa Sevilla và Betis tại thành phố Seville ở xứ Andalucia luôn mang đến nhiều cung bậc cảm xúc, máu lửa và đam mê. Từ “local derby” hay “trận bóng địa phương” là từ ngữ hợp lý nhất để mô tả cuộc đối đầu này.

Cả hai đội bóng cùng có 1 chức vô địch La Liga và cũng là chức VĐQG duy nhất trong lịch sử của họ. Một khi trận derby xứ Andalucia đến gần, bầu không khí luôn cực kỳ nóng bỏng, hoàn toàn không có chỗ cho sự chia rẽ của lòng trung thành từ phía NHM cả hai.

Derby liên lục địa: Fenerbahce vs Galatasaray

Cặp đấu giữa Galatasaray và Fenerbahce khá thú vị về mặt địa lý. Mặc dù cùng nằm tại thủ đô Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) nhưng Galatasaray lại ở châu Âu; còn đất Fenerbahce nằm ở lục địa châu Á.

Trong quá khứ, sự đối địch tại derby Istanbul khá thân thiện, nhưng dần chuyển từ “bạn thành thù” theo chiều hướng tiêu cực vào mùa giải 1934, khi khao khát chiến thắng khiến cầu thủ cũng như CĐV hai đội lao vào nhau từ trên sân cho đến khán đài.

Cả hai cũng là những đội bóng thống trị giải VĐQG Thổ Nhĩ Kỳ. Do đó, các trận derby liên lục địa luôn ngập tràn drama, những tiếng la ó, bạo lực, thẻ vàng, thẻ đỏ… và cả những pha bóng quyết liệt.

Derby Athens: Panathinaikos vs Olympiakos

Trận derby này khốc liệt đến mức mà mỗi khi nó diễn ra khiến Athens “đình trệ” trong nhiều ngày và được gán mác bằng cái tên “trận chiến của những kẻ thù truyền kiếp”. Nơi thể hiện sự phân rẽ sâu sắc giữa các thương nhân Piraeus và việc thành lập Athens cổ đại.

Cả hai đội bóng đều có lý do để tự hào trước đối thủ: Olympiakos là “vị thần” trên đỉnh Olympus với số chức VĐQG nhiều nhất, trong khi Panathinaikos thường xuyên là lá cờ đầu của bóng đá Hy Lạp ở các sân chơi tầm cỡ châu Âu.

Lời kết

Đôi khi, ánh hào quang của những trận derby Madrid, El Clasico, derby Milan, derby Manchester… làm cho giá trị của những trận chiến giữa Rangers – Celtic, River Plate – Boca Juniors hay Panathinaikos – Olympiakos ít nhiều bị trôi xuôi ở bóng đá đương đại.

Nhưng hãy nhớ, để hiểu hết ý nghĩa về “Derby là gì” hãy thử tận hưởng bầu không khí cuồng nhiệt ở những trận đấu này, hãy truy cập vào Xôi Lạc TV, theo dõi các trận derby hấp dẫn, cảm không khí, nhìn vào không khí trên sân và tất cả mọi việc trên đời này dường như còn là bóng đá.