Penalty là gì? Đá luân lưu là gì? Lịch sử ra đời của quả đá Penalty

Penalty hay những quả phạt đền là một khái niệm đã quá quen thuộc với các cổ động viên bóng đá. Nhưng để phân biệt Penalty là gì, đá luân lưu là gì thì không phải ai cũng có lời giải đáp? Cũng với khoảng cách 11m, cũng cách khung thành rộng hơn 7m nhưng tại sao tên gọi của nó lại khác nhau. Hãy cùng Xoilac TV tìm hiểu chi tiết về hai thuật ngữ này.

Tất tần tật Penalty là gì?

Penalty hay đá phạt đền là tình huống rất hay xảy ra trong những trận đấu bóng đá. Trọng tài quyết định cho một đội được hưởng quả đá penalty khi có một cầu thủ trong đội hình của họ bị đối phương phạm lỗi trong vòng cấm.

Người được chọn thực hiện quả penalty có quyền thực hiện cú sút từ khoảng cách 11 mét đến khung thành của đội đối phương. Trong tình huống này, chỉ có thủ môn được phép đứng trước khung thành để ngăn chặn cú sút.

Đá luân lưu là gì?

Đá luân lưu (được gọi đầy đủ là loạt sút từ chấm phạt đền) hoặc luân lưu 11 mét là phương thức quyết định thắng thua trong trường hợp hai đội hòa nhau sau thời gian thi đấu chính thức và cả hiệp phụ (nếu có).

Trong loạt sút luân lưu, cả hai đội sẽ lần lượt thực hiện cú sút từ chấm phạt đền để ghi bàn, và chỉ thủ môn được phép can thiệp. Mỗi đội được thực hiện năm lượt sút, và mỗi lượt phải được thực hiện bởi một cầu thủ khác nhau.

Đội có nhiều cú sút thành công hơn sẽ giành chiến thắng. Loạt sút luân lưu sẽ kết thúc ngay lập tức khi một đội đã dẫn trước với một khoảng cách quá lớn mà đối thủ không thể bắt kịp. Nếu tỉ số sau năm lượt sút đầu vẫn hòa nhau, loạt sút luân lưu sẽ tiến vào giai đoạn “cái chết đột ngột”.

Các bàn thắng trong loạt sút luân lưu không được tính cho cầu thủ thực hiện hoặc đội bóng, và không được tính vào số bàn thắng trong thời gian thi đấu chính thức (và hiệp phụ nếu có).

Mặc dù cách thực hiện từng cú sút trong loạt sút luân lưu tương tự như quả đá penalty là gì, nhưng hai loại này có những điểm khác biệt. Điều quan trọng nhất là sau khi cú sút đã được thực hiện trong loạt sút luân lưu, cầu thủ không được phép đá bồi.

Lịch sử ra đời của quả đá penalty

Bộ luật bóng đá lần đầu tiên được ban hành vào năm 1863, chưa có quy định cụ thể về án phạt đối với các tình huống phạm lỗi.

Cho đến năm 1872, một quả đá phạt gián tiếp đã được đưa vào trong trường hợp cầu thủ sử dụng tay chơi bóng, sau đó được áp dụng cho các pha phạm lỗi khác.

Tuy nhiên, đá phạt gián tiếp không được xem là hình phạt thỏa đáng với những tình huống cố tình dùng tay ngăn cản bàn thắng rõ ràng.

Do đó, vào năm 1882, một quy định mới đã được đưa ra là “tặng” bàn thắng cho đội bị đối phương dùng tay cản phá bàn thắng. Tuy nhiên, đạo luật này chỉ tồn tại trong một mùa giải trước khi bị hủy bỏ vào năm 1883.

Quả đá penalty xuất hiện

Thủ môn và doanh nhân William McCrum là người sáng tạo ra quả penalty vào năm 1890 tại Milford, Quận Armagh. Liên đoàn bóng đá Ireland đã trình bày ý tưởng này trong cuộc họp Hội đồng Quản trị Bóng đá Quốc tế (IFAB) vào năm 1890. Tuy nhiên, ý tưởng này đã bị trì hoãn để thảo luận thêm trong cuộc họp tiếp theo vào năm 1891.

Cuối cùng, ý tưởng về một quả đá penalty là gì của McCrum đã được IFAB thông qua vào ngày 2/6/1891. Quy định về quả sút penalty được áp dụng như sau:

Nếu bất kỳ cầu thủ nào có ý định đốn ngã hoặc ngăn cản trái phép cầu thủ đối phương hoặc chơi bóng bằng tay trong vòng cấm địa của mình và sau khi cầu thủ khiếu nại, trọng tài có thể trao cho đội đối phương một quả đá phạt đền penalty.

Quả penalty được thực hiện tại bất kỳ điểm nào trong khoảng 11 mét tính từ vạch vôi của khung thành, với các điều kiện sau: Tất cả cầu thủ, ngoại trừ người thực hiện quả penalty và thủ môn đối phương phải đứng ít nhất 5,5 mét ra xa quả bóng.

Bóng sẽ trở lại cuộc chơi sau quả đá penalty và bàn thắng ghi được từ chấm penalty sẽ được tính trên bảng điểm số.

Có một số sự khác biệt giữa luật đá penalty năm 1891 và luật hiện tại, cụ thể:

• Quả penalty được trao khi cầu thủ phạm lỗi trong vòng 11 mét tính từ khung thành (vòng 16m50 chỉ được đưa vào từ năm 1902).
• Quả penalty có thể được thực hiện tại bất kỳ điểm nào ở vạch kẻ 11 mét tính từ vạch vôi khung thành (chấm 11m được đưa vào từ năm 1902).
• Quả sút penalty chỉ được trọng tài chính trao sau khi nhận được khiếu nại từ cầu thủ.
• Không có hạn chế về việc rê bóng trước khi sút bóng.
• Thủ môn vẫn được phép tiến lên trước vạch vôi 5,5 mét.

Sau khi luật đá penalty là gì được ban hành, chỉ 5 ngày sau, quả Penalty đầu tiên trên thế giới đã được thực hiện tại giải VĐQG Scotland. Bàn thắng được ghi do công của McLuggage, cầu thủ khi đó đang khoác áo Royal Albert.

Ở nước Anh, quả đá phạt đền đầu tiên được trao cho CLB Wolverhampton trong trận đấu với đội Accrington vào ngày 14/9/1891 và quả penalty đã được thực hiện thành công bởi danh thủ Billy Heath.

Những phát triển về luật đá Penalty

Kể từ khi được áp dụng vào năm 1891, quy định về các quả đá penalty đã có nhiều thay đổi quan trọng như sau:

• Năm 1892, cầu thủ đá penalty bị cấm thực hiện đá bồi trước khi bóng chạm vào cầu thủ khác.
• Năm 1896, quả bóng bắt buộc phải được đá về phía trước, và yêu cầu khiếu nại với cầu thủ cũng đã được hủy bỏ.
• Năm 1902, vòng 16m50 và chấm đá 11m được đưa vào để áp dụng. Tất cả cầu thủ phải ở ngoài vùng cấm khi quả penalty được thực hiện.
• Năm 1905, thủ môn bắt buộc phải đứng trên vạch vôi.
• Năm 1923, mọi cầu thủ khác phải đứng cách 9,15 mét từ chấm penalty. Điều này nhằm ngăn chặn các hậu vệ đứng ở rìa vùng cấm và cản trở cầu thủ thực hiện cú sút.
• Năm 1930, một chú thích được thêm vào quy định, nói rằng “thủ môn không được di chuyển chân cho đến khi quả penalty được thực hiện.”
• Năm 1937, một vòng cung ở vùng cấm được thêm vào để hỗ trợ trong việc giới hạn khoảng cách 9,15 mét giữa các cầu thủ sau chấm penalty. Thủ môn cũng được yêu cầu đứng giữa hai cột dọc.
• Năm 1997, thủ môn được phép di chuyển chân trước khi đối phương thực hiện cú sút và bắt buộc phải đối mặt với cầu thủ đối phương.
• Năm 1982, IFAB quyết định không cho cầu thủ thực hiện động tác giả khi chạy đà, đó bị xem là một lỗi và nhận cảnh cáo bởi trọng tài. Tuy nhiên, vào năm 1985, IFAB cho phép cầu thủ có thể làm động tác giả và quyết định tình huống có vi phạm hay không tùy ý trọng tài chính.
• Năm 2010, khi có quá nhiều cầu thủ thực hiện động tác giả, một quy định được IFAB đưa ra xác định rằng “giả bộ đá quả bóng sau khi hoàn thành chạy đà là vi phạm Luật 14 và là một hành động phi thể thao cần bị cảnh cáo.”

Quá trình thực hiện cú đá penalty

Theo luật penalty là gì, quả bóng sẽ được đặt tại điểm đá phạt đền, bất kể việc vi phạm xảy ra ở đâu trong vòng cấm địa. Người chơi thực hiện cú đá phạt cần phải thông báo với trọng tài chính.

Chỉ có người thực hiện cú sút và thủ môn được phép ở trong vòng 16m50. Các cầu thủ còn lại phải đứng ngoài và cách điểm đá phạt 9,15 mét (khoảng cách này được xác định bởi vòng cung tại rìa vùng cấm).

Thủ môn có thể di chuyển trước khi cú sút được thực hiện, nhưng ít nhất phải có 1 chân còn đứng trên vạch vôi ở thời điểm cú đá được thực hiện.

Khi trọng tài thổi còi, cú sút phạt đền mới được thực hiện. Người thực hiện có thể làm động tác giả trong quá trình chạy đà, nhưng không được thực hiện động tác giả sau khi quá trình chạy đà kết thúc.

Quả bóng phải đứng yên trước khi cú sút phạt được thực hiện và phải được sút về phía trước. Khi quả bóng đã được sút, trận đấu được cho là đã tiếp tục và các cầu thủ khác có thể xâm nhập vào vòng cấm địa.

Người thực hiện cú đá penalty không phép chạm vào bóng lần thứ hai cho đến khi bóng đã chạm vào cầu thủ khác hoặc đã đi hết đường biên, bao gồm cả việc bóng bay vào lưới.

Các vi phạm khi thực hiện đá penalty

Các vi phạm phổ biến trong tình huống thực hiện cú đá penalty là gì chủ yếu liên quan đến việc các cầu thủ xâm nhập vòng 16m50 quá sớm. Khi điều này xảy ra, trọng tài sẽ phải xem xét xem bóng đã đi vào lưới hay chưa và xem xét cầu thủ thuộc đội nào vi phạm luật. Nếu cả hai đội đều có cầu thủ xâm nhập vùng cấm quá sớm, cú đá phạt sẽ được thực hiện lại.

Trong các trường hợp sau đây, đội thực hiện cú đá phạt đền sẽ bị phạt, bất kể kết quả của cú sút:

• Một đồng đội của người thực hiện cú đá phạt đền thực hiện cú sút thay cho người thực hiện chính (cầu thủ này sẽ bị cảnh cáo).
• Người thực hiện cú đá thực hiện động tác giả sau khi kết thúc chạy đà (cầu thủ thực hiện cú đá phạt sẽ bị cảnh cáo).
• Cú đá không đưa quả bóng về phía trước.
• Người thực hiện cú đá chạm vào quả bóng lần thứ hai trước khi nó chạm vào cầu thủ khác (bao gồm cả tình huống quả bóng đập vào xà ngang hoặc cột dọc và quay trở lại).
• Nếu quả bóng chạm vào một vật thể bay vào sân đấu, cú sút phạt sẽ được thực hiện lại, miễn là quả bóng đang di chuyển theo hướng về phía trước.

Những lỗi dẫn đến quả đá Penalty

Một quả penalty được thực hiện khi một cầu thủ phạm lỗi với đối phương trong vòng cấm đội nhà. Các lỗi dẫn đến quả penalty bao gồm:

• Sử dụng tay để chơi bóng (ngoại trừ thủ môn).
• Thực hiện một trong các hành động sau đây mà trọng tài coi là cầu thủ phòng ngự bất cẩn hoặc sử dụng lực quá mức: lao đến, nhảy vào, đá, đẩy, đánh (bao gồm cả húc đầu), tắc bóng hoặc tranh chấp, đốn ngã hoặc cố gắng đốn ngã.
• Kéo áo, giữ đối thủ lại.
• Cắn hoặc nhổ nước bọt vào đối thủ.
• Ném một vật thể vào quả bóng, đối phương hoặc trọng tài.
• Bất kỳ tác động vật lý không đúng mực đối với đối thủ.

Một cầu thủ cần yêu cầu trọng tài cho phép trở lại sân, những cầu thủ dự bị, nhận thẻ đỏ hoặc quan chức của đội vào sân mà chưa được phép bởi trọng tài, và can thiệp vào tình huống bóng (ví dụ, một cầu thủ dự bị đá quả bóng khi nó chưa đi hết đường biên có thể khiến đội bị phạt penalty).

Một quả penalty cũng sẽ được thực hiện nếu bóng vẫn còn trong sân mà một cầu thủ vi phạm luật với đối phương bên ngoài sân đấu. Trong trường hợp này, trọng tài sẽ xem xét vạch kẻ nào gần vụ việc nhất và có thể thổi phạt penalty (như tình huống của Văn Hậu trong trận đấu gặp Malaysia tại vòng loại World Cup 2022)

Hy vọng bài viết này của Xôi Lạc TV đã giúp bạn hiểu thêm về đá penalty là gì, đá luân lưu là gì cũng như phân biệt được giữa hai khái niệm này. Để tham khảo thêm những kiến thức hữu ích về bóng đá, hãy truy cập Xoilac TV nhé! Hẹn gặp lại bạn trong các bài viết sau!